Tàn nhang sau sinh là gì? Nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa nám sau sinh hiệu quả

Tàn nhang sau sinh là tình trạng tăng sắc tố da thường gặp ở phụ nữ sau khi sinh, biểu hiện bằng những đốm nâu nhỏ trên gương mặt. Nguyên nhân chủ yếu là do sự thay đổi nội tiết tố trong quá trình mang thai, kích thích sản sinh melanin quá mức.

Qua bài viết này, Derkecal sẽ phân tích chi tiết về cơ chế hình thành tàn nhang sau sinh, đồng thời cung cấp các phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả giúp chị em phụ nữ lấy lại làn da sáng mịn, đều màu.

Tàn nhang sau sinh là tình trạng gì?

Tàn nhang sau sinh là những đốm nâu nhỏ li ti xuất hiện trên da mặt do sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai và sau khi sinh. Hormone estrogen tăng cao kích thích sản sinh melanin, gây ra các đốm nâu này, thường tập trung ở gò má, mũi và trán.
Tàn nhang sau sinh tuy lành tính nhưng ảnh hưởng đến thẩm mỹ, khiến nhiều chị em tự ti.

Đặc điểm nhận dạng

• Hình dạng:
  Đốm tròn nhỏ li ti.
  Kích thước 1-5mm, như đầu kim hoặc hạt vừng.
• Màu sắc: Nâu nhạt, nâu đậm hoặc vàng nhạt, nhạt hơn nám da.
• Vị trí:
  Phân bố rải rác trên mặt.
  Tập trung ở gò má, sống mũi, trán.
• Số lượng:
  Thay đổi tùy cơ địa và nội tiết tố.
  Có thể nhiều hoặc ít.

Nguyên nhân gây tàn nhang sau sinh

Sự thay đổi nội tiết tố

Đây là “thủ phạm” chính gây ra tàn nhang sau sinh. Khi mang thai, cơ thể người phụ nữ sản xuất nhiều hormone estrogen và progesterone để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi.

Sự gia tăng đột ngột của các hormone này kích thích hoạt động của các tế bào melanocyte. Melanin được sản xuất nhiều hơn và phân bố không đều, dẫn đến sự hình thành các đốm tàn nhang.
Sau khi sinh, nội tiết tố dần ổn định, tàn nhang có thể mờ đi, nhưng thường không biến mất hoàn toàn.

Các yếu tố thúc đẩy

Ngoài sự thay đổi nội tiết tố, một số yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của tàn nhang sau sinh:

• Di truyền: Nếu trong gia đình có người bị tàn nhang, bạn có khả năng di truyền gen quy định hoạt động của melanocyte và dễ bị tàn nhang hơn.
• Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Tia UV trong ánh nắng mặt trời là tác nhân mạnh mẽ kích thích sản sinh melanin. Tiếp xúc với ánh nắng nhiều mà không bảo vệ da kỹ càng sẽ khiến tàn nhang đậm màu hơn và xuất hiện nhiều hơn.
• Chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn uống thiếu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C, E, có thể làm suy yếu hàng rào bảo vệ da, khiến da dễ bị tổn thương và tăng nguy cơ hình thành tàn nhang.
• Stress: Căng thẳng, stress kéo dài cũng có thể làm rối loạn nội tiết tố, góp phần làm tăng nguy cơ xuất hiện tàn nhang.

Phương pháp điều trị tàn nhang sau sinh.

Các phương pháp điều trị tại nhà

Kem/serum đặc trị: Các sản phẩm này thường chứa các thành phần giúp ức chế sản sinh melanin, làm mờ đốm nâu và sáng da như:

• Hydroquinone: Có tác dụng ức chế mạnh mẽ quá trình sản sinh melanin. Tuy nhiên, cần sử dụng theo chỉ định của bác sĩ vì có thể gây kích ứng da.
• Tretinoin: Là một dạng vitamin A, có tác dụng thúc đẩy quá trình tái tạo da, loại bỏ tế bào chết chứa melanin, giúp làm mờ tàn nhang.
• Vitamin C: Là chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ da khỏi tác hại của gốc tự do, làm sáng da và mờ tàn nhang.
• Niacinamide: Giúp làm đều màu da, giảm viêm và ức chế sự di chuyển của melanin lên bề mặt da.
• Arbutin: Có nguồn gốc từ cây bearberry, có tác dụng ức chế tyrosinase (enzyme quan trọng trong quá trình sản sinh melanin), giúp làm mờ tàn nhang.
• Axit azelaic: Có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm và ức chế tyrosinase, giúp làm mờ tàn nhang và cải thiện tình trạng mụn.
• Axit kojic: Có nguồn gốc từ nấm, có tác dụng ức chế tyrosinase, làm sáng da và mờ tàn nhang.

Nguyên liệu tự nhiên: Một số nguyên liệu tự nhiên được cho là có khả năng làm sáng da và mờ tàn nhang như:

• Chanh: Chứa nhiều vitamin C và axit citric, có tác dụng làm sáng da, tẩy tế bào chết. Tuy nhiên, cần lưu ý khi sử dụng chanh trên da vì có thể gây kích ứng, đặc biệt là khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
• Nha đam: Có tính mát, kháng viêm, giúp làm dịu da, cấp ẩm và mờ tàn nhang.
• Nghệ: Chứa curcumin có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, giúp làm sáng da và mờ thâm nám.
• Mật ong: Có tính kháng khuẩn, dưỡng ẩm, giúp làm mềm da và mờ tàn nhang.
• Sữa chua: Chứa axit lactic, có tác dụng tẩy tế bào chết nhẹ nhàng, giúp da sáng mịn hơn.

Các liệu pháp chuyên sâu tại spa/phòng khám da liễu

• Lột da hóa học (Chemical Peel): Sử dụng các dung dịch hóa học để loại bỏ lớp tế bào chết trên da, kích thích sản sinh collagen, giúp làm mờ tàn nhang, nám, sẹo mụn và cải thiện tình trạng da.
• Laser: Sử dụng các bước sóng laser đặc biệt để tác động vào các sắc tố melanin, phá vỡ chúng thành những hạt nhỏ li ti và được cơ thể đào thải ra ngoài, giúp làm mờ tàn nhang, nám, đồi mồi. Có nhiều loại laser khác nhau như laser Q-switched, laser Fractional CO2, laser Picosecond… Bác sĩ da liễu sẽ tư vấn loại laser phù hợp với tình trạng da của bạn.
• Vi kim tần số vô tuyến (RF Microneedling): Kết hợp vi kim và sóng RF để tạo ra những tổn thương vi điểm trên da, kích thích sản sinh collagen, elastin, giúp làm mờ tàn nhang, nám, sẹo lõm, cải thiện nếp nhăn và trẻ hóa da.

Cách phòng ngừa tàn nhang sau sinh

Bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời

• Luôn sử dụng kem chống nắng: Đây là bước quan trọng nhất để ngăn ngừa tàn nhang hình thành và đậm màu hơn.
• Chọn kem chống nắng có chỉ số SPF 30+ trở lên, quang phổ rộng (bảo vệ cả tia UVA và UVB).
• Thoa kem chống nắng 20 phút trước khi ra ngoài và thoa lại sau mỗi 2 tiếng, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với nước hoặc ra mồ hôi.

Che chắn kỹ càng

• Đeo khẩu trang, đội mũ rộng vành, mặc áo khoác dài tay khi ra ngoài, đặc biệt là vào khung giờ nắng gắt (từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều).
• Sử dụng ô/dù để che nắng khi đi ra ngoài.
• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời càng nhiều càng tốt.

Chăm sóc da đúng cách

Làm sạch da nhẹ nhàng

• Rửa mặt 2 lần/ngày với sữa rửa mặt dịu nhẹ, phù hợp với loại da.
• Tránh chà xát mạnh khi rửa mặt.
• Tẩy trang kỹ càng trước khi đi ngủ.

Tẩy tế bào chết

• Tẩy da chết 1-2 lần/tuần để loại bỏ lớp tế bào da chứa melanin, giúp da sáng mịn hơn.
• Chọn sản phẩm tẩy da chết dịu nhẹ, không gây kích ứng da.

Dưỡng ẩm

• Sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp với loại da để cung cấp độ ẩm cho da, giúp da mềm mại, khỏe mạnh.
• Dưỡng ẩm đầy đủ giúp da khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và giảm thiểu tác hại từ môi trường.

Chế độ dinh dưỡng lành mạnh

• Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất:
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, đặc biệt là các loại giàu vitamin C, E, A…
• Uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 2 lít).
• Bổ sung các thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, hạt chia, quả óc chó…
• Hạn chế đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ngọt:
• Những thực phẩm này có thể làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, kích thích sản sinh melanin và làm trầm trọng thêm tình trạng tàn nhang.

Giữ tinh thần thoải mái

Stress có thể làm rối loạn nội tiết tố, ảnh hưởng đến sức khỏe làn da và làm tăng nguy cơ xuất hiện tàn nhang. Tìm cách thư giãn, giải tỏa căng thẳng như tập yoga, thiền, nghe nhạc, đọc sách…

Sử dụng mỹ phẩm an toàn

• Chọn mỹ phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thành phần an toàn, lành tính, phù hợp với loại da.
• Hạn chế sử dụng mỹ phẩm chứa nhiều hóa chất, hương liệu, chất tạo màu…
• Ưu tiên sử dụng các sản phẩm chiết xuất từ thiên nhiên.

Kết luận

Tóm lại, tàn nhang là một biểu hiện tăng sắc tố da lành tính, hình thành do nhiều yếu tố, chủ yếu là di truyền, ánh nắng và nội tiết tố. Tuy không gây hại sức khoẻ, tàn nhang có thể ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Việc kết hợp các phương pháp điều trị phù hợp với chế độ chăm sóc da khoa học, đặc biệt là chống nắng, sẽ giúp kiểm soát và cải thiện tình trạng tàn nhang hiệu quả.

Câu hỏi liên quan

Tài liệu tham khảo

1. Am J Clin Dermatologia. Update on Melasma—Part II: Treatment (2022)| https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9464276/
2. Clin Cosmet Investig Dermatologia. Prevention of Melasma During Pregnancy: Risk Factors and Photoprotection-Focused Strategies (2023)| https://www.dovepress.com/prevention-of-melasma-during-pregnancy-risk-factors-and-photoprotectio-peer-reviewed-fulltext-article-CCID
3. Anais Brasileiros de Dermatologia. Melasma: a clinical and epidemiological review (2014)| https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4155956/